بررسی فقر از دیدگاه نظام اجتماعی در اسلام

دسته بندي : علوم انسانی » اقتصاد
چكيده:
بررسی پديده فقر، شناخت علل پيدايش و راه های مبارزه با آن، همواره موضوع مورد توجه مكتب های مختلف بوده. اسلام نيز بر ريشه كن كردن اين پديده شوم تأكيد دارد.
اقسام فقر شامل؛ فقر جسمي، فرهنگي، روحی و مالی است كه پيامدهای مخرب اقتصادي، اجتماعی و سياسی به همراه دارد. نويسنده اين كتاب با برشمردن عوامل پيدايش فقر، معتقد است كه گاه اين مشكل ناخواسته تحميل مي شود و گاه افراد خود در ايجاد آن مؤثراند؛ مانند دانشمندان و رهبران دينی كه برای رسيدن به اهداف متعالي، زندگی فقيرانه انتخاب مي كنند.
اما عده ای ديگر، به جهت وجود ضعف هايی در انديشه يا عمل خود به فقر مبتلا مي شوند. تنبلي، بي برنامگي، داشتن تفكر غلط درباره دنيا و آخرت و قضا و قدر؛ بخشی از اين ضعف ها است.
بي شك رفع زمينه های پيدايش اين پديده، بهترين راه پيشگيری و درمان آن است. اين كتاب در ادامه با بررسی علل فقر مسلمانان، برداشت های انحرافی از مفاهيم مذهبی را سبب عقب ماندگی آنان معرفی مي كند.

فهرست مطالب:
چکیده
فقر در اسلام
1- افتقار الي الله
2- فقر دين و علم و معرفت
3- فقر مالي و اقتصادي
اقسام فقر
1. فقر جسمي
2. فقر فرهنگي
3. فقر روحي (ذهني)
الطمع فقر حاصر
لا فقر كفقر القلب و لا غني كغني القلب
4. فقر مالي
1- فقر مطلق
2- فقر نسبي
دیدگاههای مختلف درباره فقر
فقر در دين يهود
فقر در مسيحيت
فقر در نظر سرمايه داري
فقر از نظر ماركسيست
فقر از نظر اسلام
آثار فقر
1. آثار اقتصادي
2. آثار فرهنگي
الف) ضعف عقيدتي
ب) ضعف علمي
ج) اضطراب و ناراحتي هاي روحي
د) رخت بربستن صفات پسنديده
3. آثار اجتماعي
4. آثار سياسي
عوامل فقر
الف) فقر انتخابي مثبت
ب) فقر انتخابي منفي
1- تنبلي و استقامت نداشتن
2- بي برنامگي
3- ارتكاب گناه
4- تكدي و اظهار نياز
5 - ديدگاه غلط نسبت به دنيا و آخرت
فقر تحمیلی
الف) عوامل طبيعي
ب) عوامل اقتصادي
1- توزيع ناعادلانه ي ثروت
2- افزايش بي رويه ي قيمت ها
3- فقدان امكانات شغلي
4- ضعف مديريّت و تخصّص نيروي انساني
5- بازدهي پايين و عدم كارآيي در تخصيص منابع
ج) عوامل فرهنگي ـ اجتماعي
1- خودباختگي
2- انحصاري بودن دانش و فن آوري
3- ترويج گناه و متزلزل شدن باورهاي ديني
4- اعتياد و...
درمان فقر و پیشگیری از آن
راه هاي كوتاه مدت
راههای بلند مدت
1ـ راه هاي پيشگيري از فقر
الف) مقابله با عوامل فرهنگي و اجتماعي
ب) مقابله با عوامل طبيعي
ج) مقابله با عوامل اقتصادي
1. توزيع عادلانه
الف) پيش از توليد
ب) هنگام توليد
ج) بعد از توليد (توزيع مجدد)
2 و 3. كنترل سطح قيمت ها و ايجاد امكانات شغلي
4. سپردن مسئوليت ها به افراد مدير و كاردان
5. بهره برداري صحيح از ثروت هاي طبيعي
راه هاي درمان فقر
شناسايي فقرا و معرّفي خط فقر
جدول خط فقر و درصد زير خط فقر در شهر
بررسي امكانات و توانايي هاي جامعه
درآمدهاي مالياتي
خمس
زكات
 درآمدهاي غيرمالياتي
1. انفال
2. موقوفات
ساير درآمدها
1. صدقات مستحبّي
2. كفّارات مالي
3. نذورات
4. وصايا
5. قرض الحسنه
سياست هاي درمان فقر
الف) انجام آموزش هاي فرهنگي براي تهيدستان
ب) آموزش هاي تخصصي وحرفه ای
ج) ايجاد مراكز اشتغال
بهره گيري مستقيم از انفال
فقر زدایی در بستر رشد و توصعه اقتصادی
نظريه هاي مبتني بر نظام سرمايه داري ليبرال
1. افزايش بهاي فرآورده هاي كشاورزي و غذايي
2. بي كاري
3. كاهش امكان دسترسي تهيدستان به خدمات آموزشي و بهداشتي
الگو های توسعه در نظام اقتصادی اسلامی
جايگاه توسعه
ديدگاه هاي مختلف درباره ي رابطه ي دنيا وآخرت
ديدگاه اوّل (صوفيانه)
ديدگاه دوم (دنياگرايانه)
ديدگاه سوم (آخرت گرايانه)
ديدگاه چهارم (قرآن و روايات)
1. ارزش مند بودن دنيا
2. فطري بودن دوستي دنيا
3. تفكيك ناپذيري دنيا و آخرت
4. اهتمام ورزيدن به امور دنيا در كنار تلاش براي آخرت
5. ايجاد دنياي آبادان و توسعه يافته
اهداف توسعه
1. فزوني ايمان و تقوا
2. برقراري امنيّت و سلامتي
3. گسترش علم و عقل
4. رفاه عمومي
الف) مشروعيت
ب) همگاني بودن
ج) رعايت حدودالاهي
د) پرهيز از غفلت و دنيازدگي
راهبردهاي توسعه
موانع توسعه
منابع و ماخذ