آزمون تئوري رشد درون زا از طريق اثرات سرريز بين المللي تكنولوژي ناشي از كالاهاي واسطه و سرمایه ای

دسته بندي : علوم انسانی » اقتصاد
چکیده:
با توجه به اینکه کشور ایران در زمره کشور های در حال توسعه قرار دارد و استراتژی توسعه صنعتی را سر لوحه کار خویش قرار داده است، نیازمند واردات انبوه کالاهای واسطه ای و سرمایه ای است که همراه با آنها تکنولوژی نیز وارد می شود. بدیهی است مشخص کردن اثرات سرریز تکنولوژی بین المللی ناشی از واردات این دسته از کالاها به کشور بر رشد اقتصادی بسیار حائز اهمیت است. همچنین از آنجا که تکنولوژی، دانش فنی و سرمایه انسانی از عوامل اساسی رشد کشورها در دهه های اخیر تلقی می شوند، لذا لازم است عوامل مو ثر بر افزایش دانش و تکنولوژی به عنوان متغیر های اثر گذار بر رشد اقتصادی، بطور ویژه ای مورد تجزیه و تحلیل و ارزیابی قرار گیرند که این تحقیق به دنبال این مساله است.
این تحقیق با استفاده از مدلهای رشد درونزا سعی می کند تا اثرات سرریز بین المللی تکنولوژی ناشی از جریان واردات تجهیزات و ماشین آلات به ایران را بر روی  رشد اقتصادی بررسی نماید.در این جا کانال تاثیر گذاری روی رشد بدین ترتیب است که افزایش واردات کالاهای واسطه ای - سرمایه ای ارزش افزوده فرایندهای تولید را افزایش داده و حجم بالاتر این نوع از واردات از سوی دیگر به خلق ایده های جدید کمک می کند و بدین ترتیب رشد اقتصادی را بدنبال خواهد داشت.
در این پژوهش بمنظور بررسی اثرات سرریز بین المللی تکنولوژی ناشی از جریان کالاهای واسطه ای - سرمایه ای روی رشد اقتصادی از روشهای جدید تحلیل سریهای زمانی برای الگوسازی و برآورد استفاده شده است.
الگوی مورد استفاده، الگوی تصحیح خطای برداری یوهانسون- جوسلیوس است. دوره مورد مطالعه 1358 تا 1383 می باشد. با استفاده از 3 متغیر درونزای رشد تولید ناخالص داخلی بدون نفت، رشد واردات کالاهای واسطه ای- سرمایه ای و رشد سرمایه فیزیکی  و با استفاده از يك مدل AK دو فرضیه زیر مورد آزمون قرار گرفته اند:
1- رشد واردات کالاهای واسطه ای و سرمایه ای (ماشین آلات و تجهیزات) روی رشد بلند مدت اثری ندارند.
2- در کوتاه مدت اثرات رشد واردات کالاهای واسطه ای و سرمایه ای روی رشد اقتصادی مثبت و معنی دار است.
نتایج حاصل از برآورد بلند مدت از هر سه روش OLS (آزمون انگل-گرنجر)، الگوی تصحیح خطای  برداری (VECM  و الگوی ARDL) مبنی بر این مطلب است که مقادیر رشد با دو دوره وقفه اثر مثبت و معنی داری بر نرخ رشد تولید نا خالص داخلی بدون نفت دارد. همچنین سرمایه فیزیکی و واردات، اثر مثبت و معنی داری بر نرخ رشد دارد.نتایج برآورد یوهانسون نشان می دهد که افزایش یک درصد در سرمایه فیزیکی و واردات به ترتیب نرخ رشد تولید را به میزان 67  و 48 درصد تغییر می دهد که  این مطلب  تائید کننده  نتایج مدلهای قبلی است، بنابراین فرضیه اول رد می شود.
همچنین با استفاده از توابع عکس العمل و الگوی تصحیح خطا نشان داده شد که علاوه بر تاثیر بلند مدت متغیر های ذکر شده، نوسانات این متغیرها نیز به تغییر در نرخ رشد تولید در کوتاه مدت خواهد انجامید.و از آنجائیکه ضریب سرعت تعدیل مربوط به نرخ رشد اقتصادی بالاست (حدود 62 درصد)، می توان گفت که هر گونه عدم تعادل بسرعت برطرف می شود، بنابراین فرضیه دوم پذیرفته می شود.
از سوی دیگر نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که اثرات افزایش یک واحد واردات کالاهای واسطه ای بر رشد تولید نسبت به اثرات افزایش یک واحد سرمایه فیزیکی بسیار بیشتر است که می تواند ناشی از تکنولوژی همراه این دسته از کالاها باشد که در آنها متبلور است.به این ترتیب توجه به واردات این دسته از کالاها می تواند از طریق واردات تکنولوژی و بومی کردن آن به افزایش بازدهی سرمایه های فیزیکی در کشور منجر شود و از این رهرو می تواند یک عامل مثبت تلقی شود.

فهرست مطالب:
چکیده
فصل اول:کليات تحقيق
1-1- مقدمه    
2-1- تعريف مسئله    
3-1- فرضيات تحقيق    
4-1- دلايل ضرورت و توجيه انجام طرح    
5-1- روش تحقيق    
6-1- مشكلات اجرايي در انجام طرح و روش حل مشكلات    
فصل دوم: مروری بر ادبيات موضوع    
2-1- مقدمه    
2-1-1- تجارت آزاد و نظريه هاي مزيت مطلق و نسبي    
2-1-2- ساختار تعرفه اي بهينه مطابق آخرين نظريات تجارت بين الملل    
2-2- روند واردات كالاهاي واسطه اي- سرمايه اي صنعت ايران    
2-3- ابزارهاي جهاني شدن    
2-3-1- تجارت بين الملل    
2-3-2- سرمايه گذاري مستقيم خارجي وساير جريان هاي سرمايه    
2-3-3- بين المللي شدن توليد    
2-3-4- تبادل تكنولوژي    
2-4- شاخص هاي جهاني شدن    
2-4-1- شاخص سطح تجارت بين المللي    
2-4-2- شاخص ادغام تجارت بين الملل     
2-5- رابطة مبادله    
2-6- رابطة بين تجارت بين الملل و رشد اقتصادي    
2-7- اهميت كالاهاي واسطه اي- سرمايه اي صنعت در توليد    
2ـ8ـ مروري بر مطالعات انجام شده     
2ـ8ـ1ـ مطالعات داخلي    
2ـ8ـ2ـ مطالعات خارجي    
2-9- مروري اجمالي بر تغييرات واردات و سياستهاي حمايتي    
2ـ9ـ1ـ تغييرات وزني در ارزش واردات ايران بعد از انقلاب    
2ـ9ـ2ـ سياستهاي محدود كنندة تجاري (سياستهاي حمايتي)     
2ـ9ـ3ـ دلايل اتخاذ سياستهاي حمايتي    
2ـ9ـ3ـالف- دلايل اقتصادي    
2ـ9ـ3ـ ب ـ دلايل غير اقتصادي    
2ـ9ـ4ـ ترتيبات اجرايي سياست آزاد سازي تجاري    
2ـ9ـ5ـ بررسي حمايتهاي تعرفه اي و غير تعرفه اي در ايران (دورة بعد از انقلاب)    
فصل سوم: مروری بر ادبيات رشد اقتصادی    
3-1 - مقدمه    
3-2- مروري بر تئوريهاي رشد اقتصادي    
3-2-1 - تئوريهاي كلاسيك رشد     
3-2-2- تئوري رشد هارود- دومار و تئوري هاي نئوكلاسيك رشد    
3-2-3 الگوي رشد و توزيع درآمد كالدور    
3-2-4- تئوري رشد درونزا    
3-2-4-الف- سرچشمه هاي رشد درونزا    
3-2-4-ب - بحث همگرايي    
3-2-4-ج- گذر از رقابت كامل    
3-2-5- مدلهاي رشد درونزا    
3-3 - مروري بر كارهاي انجام گرفته در جهان و ايران    
3-4 - ضميمه : مدل رشد هارود - دومار    
فصل چهارم: متودولوژی تحقيق    
4-1-مقدمه    
4-2- روش شناسي سريهاي زماني و مفاهيم مربوطه    
4-2-1- تشريح الگوي تصحيح خطاي برداري ‍(VECM)    
فصل پنجم: برآورد مدل و نتيجه گيری    
5-1- مقدمه    
5-2 معرفي متغيرها    
5-3- برآورد مدل     
5-3-1- آزمون هاي ريشه واحد     
5-3-2- برآورد رابطه بلند مدت با روش OLS    
5-3-3- روش يوهانسون- جوسليوس     
الف) تعيين مرتبه مدل VAR      
ب) تخمين رابطه بلند مدت و استخراج بردارهاي همجمعي به روش يوهانسون- جوسليوس    
5-5- الگوی با وقفه گسترده توزيع شده (ARDL)    
5-6- مدل تصحيح خطاء    
5-7- پويايي هاي كوتاه مدت    
5-8- نتيجه گيري    
5-8-1- نتايج تجربي بلند مدت    
5-8-1- الف) نتايج برآورد روش OLS (آزمون انگل- گرنجر)    
5-8-1-ب ) نتايج برآورد روش ARDL و الگوی جوهانسون    
5-8-2- روابط كوتاه مدت (پويايي هاي كوتاه مدت)    
5-8-2-الف) توابع عكس العمل    
5-8-2-ب) الگوي تصحيح خطاء    
5-8-3- توصيه هاي سياستي    
فاقد منابع