نقد و تفسير داستان هاي تمثيلي هدايت و آل احمد (آب زندگي، سرگذشت كندوها، نون و القلم)

دسته بندي : علوم انسانی » تاریخ و ادبیات
بخشی از مقدمه:
در آغاز كلمه نبود. انسان بود و اشياي پيرامونش و انسان خواست كه بشناسد. و براي شناختن نياز به كلمه داشت؛ به اسم. تا پيش از شناختن اشيا، پيش از ترسيم صور اشيا در ذهن اسم اشيا را بداند. و انسان اسم گذاشت بر اشيا. (1)
اسامي آن چه پيرامون انسان است - و البته آن چه در ذهن و فكر و روح اوست-، ‌كوشش اوست براي شناختن. اين اسم‌ها و كلمات، علامات و نشانه‌هايي هستند كه به معاني معيني دلالت مي‌كنند و واضع آن‌ها انسان است. انسان بر حسب قرارداد و به دل خواه خود،‌ در ابتدا بر اشياي پيرامونش اسم گذاشت و اين نشانه‌هاي وضعي/ قراردادي شدند نام‌هاي واقعي اشيا. «نشانه‌ها وسايلي مقتصدانه هستند براي بيان معنايي كه يا حاضر است و يا قابل وارسي.»(2) انسان وقتي شيئي را ديد، تعريفي از آن شيء بر حسب صورت ظاهر،‌ هويت و كاركرد آن- و اگر آن شيء مفهومي ذهني يا عقلي بود، تعريفي حاصل از ادراك آن - در ذهنش نقش بست و به منظور آن كه از آن پس براي ناميدن آن شيء همه‌ي معنايي را كه در ذهنش دارد،‌ با تمام حدود  و ثغور آن به زبان نياورد، به نام‌گذاري آن پرداخت. و از اين رو است كه نشانه‌ها «همه وسايلي مقتصدانه» هستند «براي بيان تعريفي طولاني» و «موجب صرفه‌جويي در اعمال ذهني».(3)

فهرست مطالب:
مقدمه  
فصل اول: تمثیل  
۱-تمثیل در حوزه ی بلاغت  
۲- روایت های تمثیلی  
۲-۱- تمثیل از دیدگاه نقد ادبی معاصر  
۲-۲- ساختار روایی تمثیل  
۲-۳- انواع روایت های تمثیلی  
۲-۳-۱- افسانه‌ی تمثیلی  
۲-۳-۲- حکایت اخلاقی  
۲-۳-۳- تمثیل رمزی  
۲-۴- تقسیم بندی دیگر   
۲-۵- انواع تمثیل از نظر موضوع  
۳- ضرورت بیان تمثیلی  
۳-۱- ترس و احتیاط  
۳-۲- حفظ راز از نااهل  
۳-۳- مصلحت  
۳-۴- تأثیرگذاری بیشتر، جلب توجه و برانگیختن دقت  
۳-۵- تعلیم و عینی کردن مفهوم ذهنی  
۴- ضرورت تمثیل گرایی در کتب آسمانی  
۵- داستان تمثیلی ، داستان رمزی و بهره گیری از نماد  
۵-۱- نگاهی دیگر به داستان تمثیلی  
۵-۲- داستان رمزی  
۵-۳- مقایسه‌ی بیان رمزی و بیان تمثیلی  
۵-۴- جایگاه نماد در روایات تمثیلی و رمزی  
۶- تمثیل و عدم واقعیت  
۷- تمثیل در ادبیات داستانی معاصر  
فصل دوم:‌ بررسی داستانهای «آب زندگی»، «سرگذشت کندوها» و «نون والقلم» بر بنیاد عمده ترین ویژگی های قصه ها  
۱- خرق عادت  
۲- پیرنگ ضعیف  
۳- شخصیت ها و شیوه‌ی شخصیت پردازی  
فصل سوم: تفسیر تمثیلی داستان «آب زندگی»   
۱- شرایط سیاسی و اجتماعی در زمان نگارش داستان  
۲- تفسیر داستان  
فصل چهارم: تفسیر تمثیلی داستان «سرگذشت کندوها»  
۱- سرگذشت نفت  
۲- تفسیر داستان  
۲-۱- سرگذشت کندوها (نظری برداستان)  
۲-۲- تفسیر داستان با تفکیک عناصر و اجرای اصلی   
۲-۲-۱- ولایت زنبورها  
۲-۲-۲- عسل  
۲-۲-۳- بلا  
۲-۲-۴- خواب زمستانی  
۲-۲-۵- تصمیم کمندعلی بک  
۲-۲-۶- مورچه های قرمز  
۲-۲-۷- جلسه‌ی گیس سفیدها  
۲-۲-۸- پرواز زنبورها  
۲-۳- نقد و نظر  ۶۶
فصل پنجم: تفسیر تمثیلی «نون و القلم»  
۱- مهمترین جنبش چپ گرای معاصر  
۲- ماجرای یک شکست (نظری بر داستان)  
۳- تفسیر داستان  
۳-۱- حکومت قلندرانه  
۳-۲- هونگ های برنجی  
۳-۳- دو میرزا بنویس  
۳-۴- فرجام کار  
۳-۵- از دم در مسجد جامع تا ارگ حکومتی  
۴- نقد و نظر  
پا نوشت  
فهرست منابع و مآخذ